หลวงปู่มั่น

ตามรอยตำนานหลวงปู่มั่น ภูริทัตตเถระ ชีวประวัติและปฎิปทาคือจริยธรรม ของท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทัตตเถระ ที่ท่านกำลังอ่านอยู่ขณะนี้ ผู้เขียนได้พยายามเสาะแสวงหามารวบรวมตามกำลังความสามารถจากพระอาจารย์หลายท่านที่เคยเป็นศิษย์อยู่ศึกษาอบรมกับท่านมาเป็นยุคๆ จนถึงวาระสุดท้าย แต่คงไม่ถูกต้องแม่นยำหนักตามประสงค์เท่าไรนัก เพราะท่านที่จดจำมาและผู้รวบรวมคงไม่อาจรู้และจำได้ทุกประโยค และทุกกาลสถานที่ที่ท่านเที่ยวจาริกบำเพ็ญและแสดงให้ฟังในที่ต่างๆ กัน ถ้าจะรอให้จำได้หมดทุกแง่ทุกกระทงถึงจะนำมาลงก็นับวันจะลบเลือนและหลงลือไปหมด คงไม่มีหวังได้นำมาลงให้ท่านผู้สนใจได้อ่านพอเป็นคติแก่อนุชนรุ่นหลังอย่างแน่นอน ดังนั้น แม้จะเป็นประวัติที่ไม่สมบูรณ์ทำนองล้มคุกคลุกคลาน ก็ยังหวังว่าจะเกิดประโยชน์อยู่บ้าง การเขียนประวัติและจริยธรรมของท่านทั้งภายนอกที่แสดงออกทางกาย วาจา และภายในที่ท่านรู้เห็นเฉพาะใจแล้วแสดงให้ฟังนั้น

“ท่านพ่อลี ธมฺมธโร” พระเจ้าอโศกมหาราช พระองค์เป็นจอมจักรพรรดิผู้ยิ่งใหญ่ เมื่อได้ฟังธรรมจากสามเณรนิโครธซึ่งเป็นเด็กตัวน้อย ๆ ฟันยังไม่สิ้นกลิ่นน้ำนมว่า “#ผู้ไม่ประมาทย่อมไม่ตาย #ผู้ประมาทแล้วเหมือนคนตายแล้ว”บทธรรมสั้น ๆ นั้นได้สร้างศรัทธาแก่พระเจ้าอโศก ฯ เป็นยิ่งนัก ธรรมไม่มีวัย ใจไม่มีกาล คนจะดีจะชั่วจะบริสุทธิ์ขึ้นอยู่กับความประพฤติและการกระทำ ไม่ใช่ว่าชาติตระกูลดี เกิดนาน บวชนาน จะดีบริสุทธิ์ขึ้นมาเองได้…

คำบอกเล่าของหลวงปู่มั่น เรื่องประวัติความเป็นมาของพระแก้วมรกต เรื่องนี้อัตถุปัตติเหตุเกิดขึ้นเมื่อครั้ง พระอาจารย์มั่น พักอยู่วัดป่าบ้านหนองผือ พระอุปัชฌาย์อุ่น (พระครูบริบาลสังฆกิจ (อุ่น อุตฺตโม) วัดอุดมรัตนาราม อำเภออากาศอำนวย จังหวัดสกลนคร) ได้ไปกราบนมัสการฟังเทศน์ และได้นำรูปพระแก้วมรกตขนาด 20 นิ้ว เป็นภาพพิมพ์ใส่กรอบไปถวายท่านพระอาจารย์ แต่ดูท่านจะลืมทำความสะอาด เพราะมีฝุ่นจับอยู่ ท่านพระอาจารย์ก็น้อมรับด้วยความเคารพ

หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต เผชิญพญานาคมิจฉาทิฐิ จากหนังสือประวัติพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต เรียบเรียงโดยท่านพระอาจารย์มหาบัว ญาณสัมปัณโณแห่งวัดป่าบ้านตาด จ.อุดรธานี ได้บันทึกประวัติตอนหนึ่งของแม่ทัพธรรมแห่งภาคอีสานเอาไว้ว่าพระอาจารย์มั่นสมัยที่ท่านไปบำเพ็ญเพียร ณ ถ้ำเชียงดาว จ.เชียงใหม่ ท่านได้พบกับพญานาคที่เป็นมิจฉาทิฐิตนหนึ่งดังปรากฎข้อความดังต่อไปนี้….. ….ในถ้ำเชียงดาว ซึ่งมิใช่ถ้ำที่ยาวเข้าไปในกลางเขาที่ประชาชนชอบเข้าไปเที่ยวกันเป็นประจำ แต่เป็นถ้ำหนึ่งที่สูงขึ้นไปกว่าถ้ำที่ท่านพักอยู่ ท่านว่าในถ้ำที่ท่านพักมีพญานาคตนหนึ่ง รักษาถ้ำอยู่เป็นประจำมาเป็นเวลานาน แต่รู้สึกจะเป็นพญานาคมิจฉาทิฐิ จึงชอบกล่าวโทษพระอย่างไม่มีประมาณแห่งความพอดี

ห้ามประมาทครูบาอาจารย์โดยเด็ดขาด หลวงพ่อชา วัดหนองป่าพง ถือว่าเป็นศิษย์รุ่นกลาง พระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต หลวงพ่อชา เป็นพระเพียงองค์เดียว ที่ขอแปรญัตติจากมหานิกาย เป็นธรรมยุต แต่พระอาจารย์มั่น ไม่อนุญาต โดยให้เหตุผลว่า อยู่นิกายไหนก็ปฏิบัติได้เหมือนกัน หลังจากหลวงพ่อชา ได้รับการอบรมแล้ว ท่านก็ออกธุดงค์ ไปในป่าในเขา จนท่านปฏิบัติได้ระยะหนึ่ง ก็ไม่สามรถปฏิบัติให้ก้าวหน้าได้

“หลวงปู่แหวน สุจิณโณ สอนเปรตแม่น้ำโขง” เมื่อครั้งที่ หลวงปู่แหวน สุจิณฺโณ บวชได้ไม่กี่พรรษา และมีวาสนาถวายตัวเป็นศิษย์ของท่าน พระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต ท่านได้รับคำสั่งสอนแนะนำในข้อธรรมต่างๆ อย่างกระจ่างแจ้ง ทำการเจริญภาวนากระทำความเพียรก้าวหน้าไปอีกหลายระดับ เป็นกำลังใจให้เกิดความวิริยะมานะที่จะสะบั้นสายใยแห่งกิเลสจนกว่าจะหมดสิ้นในภพชาตินี้ ขณะจำพรรษาอยธู่กับพระอาจารย์มั่นที่บ้านนาหมีนายูง อำเภอน้ำโสน อุดรธานี ท่านพระอาจารย์มั่นได้บอกเล่าให้ฟังว่า ใกล้ฝั่งแม่น้ำโขงมีถ้ำอยู่ถ้ำหนึ่ง ที่ถ้ำนั้นมีเปรตตนหนึ่งสิงสู่อยู่ไม่ยอมไปไหน

ท่านพระอาจารย์มั่นท่านย้ำอยู่เสมอว่า “ ให้ใช้บทพุทโธเป็นบทบริกรรมสำหรับผูกจิตก็ได้ เมื่อจิตสงบลงเป็นสมาธิแล้วให้วางบทบริกรรมเสีย แล้วพิจารณาร่างกาย ครั้งแรกให้พิจารณาส่วนใดส่วนหนึ่งที่เราสามารถที่เราจะเพ่งพิจารณาได้อย่างสะดวกในอาการ ๓๒ เมื่อพิจารณาจนเกิดความชัดเจนกลับไปกลับมาหรือที่เรียกว่าอนุโลมปฏิโลมแล้ว เมื่อหายสงสัยในจุดที่พิจารณานั้นแล้ว จึงค่อยเปลี่ยนเป็นจุดอื่นต่อไป อย่าพิจารณาเป็นวงกว้างทั้งร่างกาย เพราะปัญญายังไม่แก่กล้า ถ้าพิจารณาพร้อมกันทีเดียวทั้งร่างกาย ความชัดเจนจะไม่ปรากฏ ต้องค่อยเป็นค่อยไป เมื่อจิตมีความชำนาญเพียงพอแล้ว คำบริกรรมพุทโธก็ไม่จำเป็น เพียงกำหนดจิตก็จะสงบเข้าสู่สมาธิได้ทันที ผู้ปฏิบัติจิตตภาวนาถ้าส่งจิตออกไปภายนอกจากร่างกายแล้ว เป็นอันผิดทางมรรคภาวนา

“หลวงปู่มั่น” เกิดมาพร้อม “บุคลิกพิเศษ” ที่ทำให้ท่านกลายเป็น “สาวกที่สมบูรณ์แบบ” ของพระพุทธเจ้า “หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต” คือหนึ่งในพระวิปัสสนาจารย์ผู้ยิ่งใหญ่ของเมืองไทย ท่านเป็นผู้มีปฏิปทาสันโดษ มักน้อย แสวงหาความวิเวก และปรารภความเพียรตั้งแต่วันแรกบรรพชา-อุปสมบทจวบจนกระทั่งวาระสุดท้ายของชีวิต ชนิดที่เรียกได้ว่าครบถ้วนสมบูรณ์แบบ วัตรปฏิบัติอันเคร่งครัดของหลวงปู่มั่นก็คือ บิณฑบาตเป็นวัตร ฉันในบาตรเป็นวัตร ฉันมื้อเดียวเป็นวัตร และใช้ผ้าบังสุกุลเป็นวัตร หากผู้ใดต้องการถวายจีวร