บันทึกชาวฝรั่งเศส

“น้ำท่วมใหญ่ ซึ่งดูเป็นที่น่ารำคาญและทำความเสียหายให้มากนี้กลับนำประโยชน์และความชื่นชอบมาสู่คนสยามเป็นอันมาก เพราะเหมือนกับแม่น้ำไนล์ คือทำให้พื้นดินอุดมและนำความมั่งคั่งมาสู่ประเทศ ที่กลัวกันมากก็คือความแห้งแล้งเท่านั้น เพราะทำให้ข้าวมีราคาแพงมาก ซึ่งในน้ำหนักหรือสิ่งตวงเท่าๆ กันนั้น ในปีที่มีฝนตกมากจะซื้อขายกันเพียง ๖ ฟรังก์ แต่ถ้าเป็นในปีที่ฝนแล้งแล้วจะซื้อขายกันถึง ๒๙-๓๐ ฟรังก์ทีเดียว ต้นข้าวนั้นชอบอยู่ในน้ำ น้ำยิ่งสูงเท่าไรลำต้นยิ่งแข็งแรง ไม่ว่าน้ำจะสูงรวดเร็วสักเท่าไร รวงข้าวจะชูเหนือผิวน้ำราวครึ่งปิเอด์เสมอ นอกจากน้ำจะผลุนผลันท่วมขึ้นสูงรวดเร็วผิดปรกติ ต้นข้าวก็ไม่อาจจะโตทันได้ภายในเวลาอันน้อยเช่นนั้น